ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਵੇਦ ਮਾਰਵਾਹ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। 87 ਸਾਲਾ ਵੇਦ ਮਾਰਵਾਹ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਗੋਆ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਹ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਸਨ। ਸਰਬੋਤਮ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਹ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹੇ ਹੀ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਵੀ ਸਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਹੀ ਗੁਣ ਸੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਮੁਖੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਵਾਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ।
ਗੋਆ ਵਿੱਚ ਦਿਹਾਂਤ:
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੋਆ ਵਿੱਚ ਵੱਸ ਰਹੇ ਵੇਦ ਮਾਰਵਾਹ ਦੀ ਮੌਤ ‘ਤੇ ਗੋਆ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਫੋਰਸ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਰੜੇ ਸਮਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਪਾਲ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਸ੍ਰੀ ਮਾਰਵਾਹ ਦਾ ਮਾਪੁਸਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਸਿਲੋ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਖੇ ਇਲਾਜ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਉਹ ਸਿਓਲਿਮ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੇਟੇ ਨਾਲ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਰਾਤ ਕਰੀਬ 8.30 ਵਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ।
ਬਹੁਪੱਖੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ:
ਸਧਾਰਣ, ਸ਼ਾਂਤ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਮੁਸਕਰਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਵੇਦ ਮਾਰਵਾਹ ਤਿੰਨ ਰਾਜਾਂ – ਮਣੀਪੁਰ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਅਤੇ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਸਨ। ਵੇਦ ਮਾਰਵਾਹ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵੀ ਸਨ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਅ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੇਦ ਮਰਵਾਹ ਕੌਮੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਗਾਰਡ (ਐੱਨਐੱਸਜੀ) ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ ਵੇਦ ਮਾਰਵਾਹ ਦੀ ਅੱਤਵਾਦ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਮੇਤ ਕੁਝ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ।
ਯੋਗ ਅਗਵਾਈ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ:
1985 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਤਾਂ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਮਨੋਬਲ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟੁੱਟਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। 31 ਅਕਤੂਬਰ 1984 ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ, ਲੁੱਟਮਾਰ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਤਾਪ ਤਾਜ਼ਾ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੁਲਿਸ ਬਦਨਾਮੀ ਵੀ ਅਤਿਅੰਤ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਉੱਤੇ ਦੰਗਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਛੋਟ ਦੇਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਵੱਡੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਖੁਦ ਦੋਸ਼ੀ ਦੇ ਕਟਹਿਰੇ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਉਦੋਂ 50 ਸਾਲਾ ਆਈਪੀਐਸੱ ਵੇਦ ਮਾਰਵਾਹ ਨੇ ਸਾਰੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਦਬਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਲੋਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਾ ਸਿਰਫ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ, ਬਲਕਿ ਉਸਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਵਲ ਤੋਰਿਆ।
ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਵੇਦ ਮਰਵਾਹ ਦਾ ਜਨਮ 15 ਸਤੰਬਰ 1934 ਨੂੰ ਪੇਸ਼ਾਵਰ (ਮੌਜੂਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸ਼ਹਿਰ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਪਿਤਾ ਫਕੀਰ ਚੰਦ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਆਏ ਸਨ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਜੇਂਦਰ ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬਾ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਨ ਮਾਰਕੀਟ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਲਾਟ ਅਲਾਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਮਾਰਵਾਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖਾਨ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ।
ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ:
ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਅਮੋਦ ਕਾਂਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਡੀਸੀਪੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਬ੍ਰਾਂਚ ਦੇ ਡੀਸੀਪੀ ਸਨ। ਸ੍ਰੀ ਕਾਂਤ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸ੍ਰੀ ਮਾਰਵਾਹ ਨੂੰ ਦਰਜਨਾਂ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਖੜਾ ਵੇਖਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਅਤੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਸਧਾਰਣ, ਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਸੁਲਝੇ ਹੋਏ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੱਚੇ ਸੇਵਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ, ਰਕਸ਼ਕ ਨਿਊਜ਼ ਟੀਮ ਦੀ ਵਲੋਂ ਵੇਦ ਮਰਵਾਹ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਡਾ. ਐੱਸ.ਵਾਈ. ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਮਾਰਵਾਹ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟਵੀਟ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਮਾਰਵਾਹ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਮੇਰੇ ਬੌਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟ੍ਵੀਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਸ੍ਰੀ ਮਾਰਵਾਹ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨ ਕਾਲਜ ਅਲੂਮਨੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ”।
ਸਧਾਰਣ, ਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਸੁਲਝੇ ਹੋਏ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੱਚੇ ਸੇਵਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ, ਰਕਸ਼ਕ ਨਿਊਜ਼ ਟੀਮ ਦੀ ਵਲੋਂ ਵੇਦ ਮਰਵਾਹ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ।
