ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਿਸ ਸੇਵਾ (ਆਈ.ਪੀ.ਐੱਸ.) ਅਧਿਕਾਰੀ ਚਾਰੂ ਸਿਨਹਾ, ਜੋ ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਪੁਲਿਸ ਬਲ (ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ.ਐੱਫ.) ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਜਨਰਲ (ਆਈ.ਜੀ.) ਦੇ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ, ਦਾ ਭਾਵੇਂ ਇੱਥੋਂ ਤਬਾਦਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਪਰ ‘ਲਵ ਯੂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ’ ਕੋਰਸ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ’ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੇਗੀ। ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਕੈਡਰ ਦੇ ਆਈਪੀਐੱਸ ਚਾਰੂ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਢਾਈ ਸਾਲ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਸੈਕਟਰ ਤੋਂ ਵਿਦਾਇਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਆਈਪੀਐੱਸ ਚਾਰੂ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਸਤੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਸੈਕਟਰ ਦਾ ਚਾਰਜ ਸੰਭਾਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਸੈਕਟਰ ਦੀ ਆਈ.ਜੀ. ਰਹੇ। ਚਾਰੂ ਸਿਨਹਾ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਦੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ-ਸਾਊਥ ਸੈਕਟਰ ਦਾ ਚਾਰਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਇਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।
ਚਾਰੂ ਸਿਨਹਾ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਕੈਡਰ ਦੀ 1996 ਬੈਚ ਦੀ ਆਈਪੀਐੱਸ, ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਆਈਜੀ ਵਜੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਆਈਪੀਐੱਸ ਹਨ। ਅੱਤਵਾਦ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਫੌਜ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪੁਲਿਸ ਬਲ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ, ਠੰਢੇ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਪਹਾੜੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਇਸ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਲਈ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੇ ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਵੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹਨ। ਹੁਣ ਆਈਪੀਐੱਸ ਅਜੇ ਕੁਮਾਰ ਯਾਦਵ ਨੂੰ ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਦੇ ਇਸ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਸੈਕਟਰ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਹੈ।
2021 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਚਾਰੂ ਸਿਨਹਾ (IPS Charu Sinha) ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ, ਉਸ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕੇਂਦਰੀ ਪੁਲਿਸ ਬਲ, CRPF ਵਿੱਚ 58 ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਜਵਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਆਰਥਿਕ, ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਹਾਲਾਤਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਝੱਲਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਇੰਨੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਕਿ ਦਬਾਅ ‘ਚ ਆ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਲੀਲਾ ਸਮਾਪਤ ਕਰਨ ਵਰਗਾ ਭਿਆਨਕ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਚਾਰੂ ਸਿਨਹਾ, ਜਿਸ ਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਭੇਦਭਾਵ ਕਰਕੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਆ ਕੇ ਉਪਰੋਕਤ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ। ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਪੀਪਲ ਫਾਰ ਪੈਰਿਟੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਦਿਆਪੀਠਮ’ ਦਾ ਵੀ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ‘ਲਵ ਯੂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ’ ਕੋਰਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। CRPF ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਫੋਰਸ ਹੈ ਜੋ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਬਲਾਂ ਵਿੱਚਕਾਰ ਅਜਿਹੇ ਕੋਰਸ ਕਰਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ 40 ਟ੍ਰੇਨਰਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਸਟਰ ਟ੍ਰੇਨਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੋਰ ਟ੍ਰੇਨਰ ਬਣਾਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੋਰ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕੋਰਸ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਸ ਸੱਤ ਰੋਜ਼ਾ ਕੋਰਸ ਰਾਹੀਂ ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ.ਐੱਫ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਸਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੋਰਸ ਦਾ ਮਹਾਨ ਮੰਤਰ ਹੈ – ਖੁਸ਼ ਜਵਾਨ, ਖੁਸ਼ ਪਰਿਵਾਰ, ਖੁਸ਼ ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ।
ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਦੀ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਕਮਾਂਡੈਂਟ ਮੋਨਿਕਾ ਸਾਲਵੇ, ਜੋ ‘ਲਵ ਯੂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ’ ਕੋਰਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ 27000 ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ‘ਲਵ ਯੂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ’ ਕੋਰਸ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਯੂਨਿਟ ਵਿੱਚ 2 ਮਾਸਟਰ ਟ੍ਰੇਨਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਨ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਕੋਰਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ 50 ਮਾਸਟਰ ਟ੍ਰੇਨਰ ਅਤੇ 550 ਫ੍ਰੰਟਲਾਈਨ ਟ੍ਰੇਨਰ ਹਨ। ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ-ਮੁਕਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਸਿਖਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਕੋਰਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾਪੁਰਖੀ ਅਤੇ ਮਰਦ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੌਖੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵੀ ਸਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਪ੍ਰੈੱਸ ਰਿਲੀਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਈਪੀਐੱਸ ਚਾਰੂ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸਥਾਨਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸਦਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਣਥੱਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਅਗਵਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਵਿੱਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ। ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਤੋਂ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਰਕਸ਼ਕ ਨਿਊਜ਼ ਨਾਲ ਫੋਨ ‘ਤੇ ਹੋਈ ਸੰਖੇਪ ਗੱਲਬਾਤ ‘ਚ ਆਈ.ਪੀ.ਐੱਸ. ਚਾਰੂ ਸਿਨਹਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਰਿਹਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਢਾਈ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ’ਤੇ ਮਾਣ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਏ ਹਾਂ।
ਆਈਪੀਐੱਸ ਅਜੇ ਯਾਦਵ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ:
ਚਾਰੂ ਸਿਨਹਾ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਕੈਡਰ ਦੇ 1996 ਬੈਚ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਜੇ ਯਾਦਵ (IPS Ajay Yadav) ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਸੈਕਟਰ ਦਾ ਆਈਜੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਿੱਚ ਆਈਜੀ (ਪ੍ਰੋਵੀਜ਼ਨ) ਵਜੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ। ਫਰਵਰੀ 2023 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਅਜੇ ਯਾਦਵ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
