ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਸਪੇਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪੇਡਰੋ ਸਾਂਚੇਜ਼ ਨੇ 28 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਵਡੋਦਰਾ ਵਿੱਚ ਟਾਟਾ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਿਸਟਮਜ਼ ਲਿਮਟਿਡ (TASL) ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ C-295 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਟਾਟਾ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇੱਥੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਹੋਣਾ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇਗਾ।
C-295 ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਹੈ, ਜੋ ਏਅਰਲਿਫਟ ਸੰਚਾਲਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਐਵੀਓਨਿਕਸ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ 9.5T ਦੇ ਪੇਲੋਡ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਸਦੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੌਜੂਦਾ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਸੀ-295 ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਐੱਚਐੱਸ 748 ਐਵਰੋ ਦੀ ਥਾਂ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸੀ-295 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਟਾਟਾ ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਮੌਕੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਪੇਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪੇਡਰੋ ਸਾਂਚੇਜ਼ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤ ਫੇਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੀ-295 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਟਾਟਾ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਮਜਬੂਤ ਹੋਣਗੇ, ਸਗੋਂ ‘ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ, ਮੇਕ ਮੇਕ ਫਾਰ ਦਾ ਵਰਲਡ’ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵੀ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਏਅਰਬੱਸ ਅਤੇ ਟਾਟਾ ਦੀ ਪੂਰੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਮਰਹੂਮ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਉੱਲੇਖ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸੀ-295 ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਫੈਕਟਰੀ ਨਵੇਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਵੀਂ ਕਾਰਜ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗਤੀ ਇੱਥੇ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਫੈਕਟਰੀ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਣ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਹੁਣ ਸੀ-295 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਕਰਦਿਆਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਭਰੋਸਾ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਕਿ ਅੱਜ ਦਾ ਸਮਾਗਮ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸਪੇਨ ਵਿਚਾਲੇ ਕਈ ਨਵੇਂ ਸਾਂਝੇ ਸਹਿਯੋਗ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਪੇਨ ਦੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਐਕਸ (ਟਵਿੱਟਰ) ‘ਤੇ ਇੱਕ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਦਘਾਟਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਏਰੋਸਪੇਸ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਇੱਕ ਖਾਸ ਦਿਨ ਦੱਸਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, “ਸੀ-295 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਉਪਲਬਧੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰਾ ਮਿਲਟਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। “ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਧ ਰਹੇ ਏਰੋਸਪੇਸ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਹੁਲਾਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ”।
TASL ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 40 ਜਹਾਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਠੇਕਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫਾਈਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਲਾਈਨ (FAL) ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਸੈਂਬਲੀ, ਟੈਸਟਿੰਗ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾ, ਸਪੁਰਦਗੀ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਪੂਰੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਤੱਕ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਦਾ ਸੰਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਵਡੋਦਰਾ ਵਿੱਚ ਸੀ-295 ਜਹਾਜ਼ ਨਿਰਮਾਣ ਸਹੂਲਤ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰੀ-FAL ਉਤਪਾਦਨ ਦਸੰਬਰ 2024 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ FAL ਅਸੈਂਬਲੀ ਅਕਤੂਬਰ 2025 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ।
‘ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ’
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ 40 ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਲਈ, C-295 ਕੰਪੋਨੈਂਟਸ, ਸਬ-ਅਸੈਂਬਲੀਆਂ ਅਤੇ ਏਅਰੋ ਸਟ੍ਰਕਚਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੰਪੋਨੈਂਟ ਅਸੈਂਬਲੀਆਂ ਦਾ ਕਾਫੀ ਹਿੱਸਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ 14,000 ਪਾਰਟਸ ਵਿੱਚੋਂ 13,000 ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਏਅਰਬੱਸ ਵੱਲੋਂ ਕੁੱਲ 37 ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 33 ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਹਨ।
ਪਹਿਲੇ 16 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਸਮੱਗਰੀ 48% ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣਨ ਵਾਲੇ 24 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੱਧ ਕੇ 75% ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਾਰੇ 56 ਜਹਾਜ਼ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵਾਰਫੇਅਰ ਸੂਟ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੋਣਗੇ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਲਿਮਿਟੇਡ ਵੱਲੋਂ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਹਮਰੁਤਬਾ ਪੇਡਰੋ ਸਾਂਚੇਜ਼ ਨੇ ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਤੱਟ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਲਈ ਮਲਟੀ-ਮਿਸ਼ਨ ਮੈਰੀਟਾਈਮ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ (MMMA) ਅਤੇ ਮੀਡੀਅਮ ਰੇਂਜ ਮੈਰੀਟਾਈਮ ਰਿਕੌਨੇਸੈਂਸ (MMR) ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਫੌਜ MRMR ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਨਵੀਨਤਮ ਸਮੁੰਦਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। MMMA ਅਤੇ MRMR ਸਪੈਸ਼ਲ ਮਿਸ਼ਨ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡੀਆਰਡੀਓ ਦੇ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਏਅਰਬੋਰਨ ਸਿਸਟਮਜ਼ (CABS) ਵੱਲੋਂ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਅਤੇ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ DRDO ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਤੋਂ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸੈਂਸਰ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਸੂਟ ਹਨ।
MMMA ਅਤੇ MRMR ਸੋਧੇ ਹੋਏ C-295 ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਤਿੰਨ-ਪੱਖੀ ਸਹਿਯੋਗ ਹੈ।
