‘ਹੈਲੋ ਐਂਡ ਹਾਹੋ’ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਇਸ ਪੇਂਟਿੰਗ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹਰ ਕੋਈ ਇਕਦਮ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਪੇਂਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਨਾਲ ਫੌਜ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰਦੇ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਫੌਜੀ ਕਿਸੇ ਓਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਬਹੁਤ ਉੱਚਾਈ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਦੋ ਤਕਨੀਕਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਹੈ HALO ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਹੈ HAHO ਜਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਪਾਹੀ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਦੋ ਤਰੀਕੇ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਫ਼ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਜਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ‘ਹਾਲੋ’ ਯਾਨੀ ਉੱਚੀ ਉਚਾਈ ਘੱਟ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ‘ਤੇ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਛਾਲ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸੈਨਿਕ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਲਈ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕੇ। ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੇਠਾਂ ਲਿਆਉਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਦੂਜੀ ਸਥਿਤੀ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਹਾਹੋ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਹਾਈ ਐਲਟੀਟਿਊਡ ਲੋ ਓਪਨਿੰਗ) ਇਹ ਜਿਆਦਾਤਰ ਉਦੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜੰਪਿੰਗ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੱਥੇ ਉਤਰਨਾ ਹੈ। ਸਭ ਕੁਝ ਉਸ ਖਾਸ ਓਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਲਈ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਉਚਾਈ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੌਜ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਓਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੱਕ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਵੀ ਇੱਥੇ ਰੱਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰੰਗ ਪੈਟਰਨ ਵੀ ਸਭ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਹੈ। ਚਾਹੇ ਉਹ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ, ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ, ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅਪਣਾਏ ਗਏ ਤਰੀਕੇ ਵੀ ਕਲਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ। ਇਹ ਰਚਨਾਵਾਂ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਥੀਮ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਨ ਪਰ ਆਕਾਰ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਉਹੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ‘ਹੈਲੋ ਐਂਡ ਹਾਹੋ’ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਪੇਂਟਿੰਗ ਦੀ ਕੀਮਤ 70,000 ਰੁਪਏ ਸੀ। ਹਰ ਪੇਂਟਿੰਗ ਦੇ ਕੋਨੇ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਨਾਮ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ – ਅੱਈਅਰ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਤੋਂ ਕਰਨਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਨਾਲ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ ਨਰਾਇਣ ਅੱਈਅਰ ਨੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਪਛਾਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਉਪਨਾਮ ‘ਅੱਈਅਰ ‘ ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।
ਕਰਨਲ ਨਰਾਇਣ ਅੱਈਅਰ , ਜੋ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਤੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੰਕਰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮਾਡਰਨ ਸਕੂਲ ‘ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਆਰਟ ਮੁਕਾਬਲੇ ‘ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਤੇਲ ਅਤੇ ਐਕਰੀਲਿਕ ਦੋਵੇਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਫੌਜ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 2005 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕੰਪਨੀ ਵੀ ਬਣਾਈ ਜੋ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਕੋਲ ਕੁਝ ਜਨਤਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਸੀ। ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ 1500 ਦੇ ਕਰੀਬ ਕਾਮੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕੰਮ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਨਰਾਇਣ ਅੱਈਅਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸੈਨਾ ਕੇਐੱਸ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਵੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਣਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨੰਗਲ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੇ ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ-ਮਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਘੇਰਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਵੱਡਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਥੇ ਹੀ ਵਸਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।
ਨਰਾਇਣ ਅੱਈਅਰ 1981 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫੌਜ ਦੇ ਗੁਪਤ ਮਿਸ਼ਨ ‘ਕੇ-15’ ‘ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ 2002 ਵਿੱਚ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਐਲਾਨੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਜਨਤਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਤਹਿਤ ਸਾਗਰਿਕਾ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ‘ਚ ਮੌਜੂਦ ਪਣਡੁੱਬੀ ਤੋਂ ਦਾਗਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਪਰਮਾਣੂ ਹਮਲੇ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਕਰਨਲ ਨਰਾਇਣ ਅੱਈਅਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ‘ਚ ਆਯੋਜਿਤ ਮਿਲਟਰੀ ਲਿਟਰੇਚਰ ਫੈਸਟੀਵਲ ‘ਚ ਲਗਾਈ ਗਈ ਕਲਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਥੀਮ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਕੀਤੇ ਕੰਮਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਇਹ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਕਲਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਬਹੁਤ ਔਖੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਰਨਲ ਅੱਈਅਰ ਸੁਖਨਾ ਝੀਲ ਦੇ ਮੂੰਹ ‘ਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮਿਲਟਰੀ ਲਿਟਰੇਚਰ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਪੇਂਟਰ ਵਜੋਂ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਆਏ ਸਨ।
