ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਬਹਾਦਰੀ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਮਨਮੋਹਨ ਖੰਨਾ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਵੱਕਾਰੀ ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ ਚੋਰੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਨੂੰ 1947-48 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਲੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਚਾਰ ਜੰਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ ਮਿਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਛਾਤੀ ਉੱਤੇ ਗੋਲੀ ਖਾਧੀ ਸੀ। ਇਹ ਮੈਡਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੀ ਦੇ ਘਰ ਤੋਂ ਚੋਰਾਂ ਨੇ ਚੋਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ।
ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਮਨਮੋਹਨ ਖੰਨਾ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤੀ ਯਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ -ਨਾਲ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ ਲਈ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸਨਮਾਨ ਹੈ ਬਲਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿਪਾਹੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਮਾਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਵੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਬਹਾਦਰੀ ਮੈਡਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਮਨਮੋਹਨ ਖੰਨਾ ਨੇ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ ਇਹ ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਕੁਮਾਉਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੀ ਚੌਥੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਵਿੱਚ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਸਨ। ਇਹ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਮਿਲੀ ਆਜਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਮਨਮੋਹਨ ਖੰਨਾ ਜੰਮੂ -ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਉੜੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਪਾਂਡੂ ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ (ਦੁਸ਼ਮਣ) ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜ ਰਹੇ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਲੜਾਈ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਮਨਮੋਹਨ ਖੰਨਾ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਮਸ਼ੀਨਗੰਨਾਂ ਤੋਂ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਮਨਮੋਹਨ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਇਸ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਜੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1942 ਵਿੱਚ ਸਿੰਗਾਪੁਰ, 1943 ਵਿੱਚ ਸਿਲੋਨ, ਮੱਧ ਪੂਰਬ (ਕੁਵੈਤ) ਅਤੇ 1944 ਵਿੱਚ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹੁਰਾ, ਕੋਪਰਾ ਅਤੇ ਗੋਸ਼ਰ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮੈਡਲ 1948 ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਦਰਅਸਲ, ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਪੌਸ਼ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਡਿਫੈਂਸ ਕਾਲੋਨੀ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚੋਂ ਚੋਰੀ ਹੋਏ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੀ ਵਿਨੀਤਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਵਾਈ ਅਰਜੁਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਰਜੁਨ ਸਿੰਘ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਇੱਕ ਰਿਟਾਇਰਡ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਵੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਹ ਕਰੀਬ 2 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਗਏ ਸਨ। ਘਰ ਬੰਦ ਸੀ ਪਰ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਗਾਰਡ ਹੈ। ਵੱਖ -ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਸੀਸੀਟੀਵੀ ਕੈਮਰੇ ਵੀ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਚੋਰੀ 23 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ ਪਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ 27 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਵਿਨੀਤਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਅਰਜੁਨ ਸਿੰਘ ਦਿੱਲੀ ਆਏ ਅਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ ਵੀ ਚੋਰੀ ਹੋਏ ਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਚੋਰ ਸ਼ਾਤਿਰ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੇ ਸੀਸੀਟੀਵੀ ਕੈਮਰੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਪਰ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਇੱਕ ਵੀ ਕੈਮਰਾ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਅਤੇ ਤਸਵੀਰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਇਸ ਵਾਰਦਾਤ ਦੀ ਐੱਫਆਈਆਰ ਦੱਖਣੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਡਿਫੈਂਸ ਕਲੋਨੀ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸੀਸੀਟੀਵੀ ਫੁਟੇਜ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਰਾਂ ਦੇ ਸੁਰਾਗ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
