ਸਿਆਚਿਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਡਿਊਟੀ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕੀਰਤੀ ਚੱਕਰ (ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ) ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਫੌਜ ਦੇ ‘ਅਗਲੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ’ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਵਿਵਾਦ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰਵੀ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਂ ਮੰਜੂ ਦੇਵੀ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ‘ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਪਰਿਵਾਰ’ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਬਦਲਣ ਦੀ ਮੰਗ ਰੱਖੀ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ‘ਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ, ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨਗੇ।
ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਸਨ ਅਤੇ ਸਿਆਚਿਨ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਅਫਸਰ ਵਜੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ। ਜੁਲਾਈ 2023 ਵਿੱਚ ਸਿਆਚਿਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੇ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ, ਜੀਵਨ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਸਪਲਾਈਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਦਿਖਾਈ। ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਡਿਊਟੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕੀਰਤੀ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਇਸ ਸਨਮਾਨ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਲੈਣ ਪਹੁੰਚੇ। ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਾਂ ਮੰਜੂ ਦੇਵੀ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ‘ਕੀਰਤੀ ਚੱਕਰ’ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਪਲਾਂ ਦੀਆਂ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਅਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਵੀ ਹੋਈਆਂ।
ਹੁਣ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੂੰਹ ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਸਿੰਘ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਕੀਰਤੀ ਚੱਕਰ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਸ਼ਹੀਦ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਆਸ਼ਰਿਤਾਂ (ਨੇੜਲੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ) ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲਾਭ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਅਤੇ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕੋਈ ਔਲਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਫਰਵਰੀ 2023 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਸਿਆਚਿਨ ਦੀ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਵਾਪਰੀ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੇਵਰੀਆ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਰਵੀ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮੰਜੂ ਦੇਵੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਸੀ। ਨੂੰਹ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਲਈ ਹੈ। ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਕੋਲ ਕਈ ਸਵਾਲ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਸਿੰਘ ਜਵਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਕੋਲ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਿਉਣ ਦੇ ਕਾਫੀ ਮੌਕੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਉਹ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤੀ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਹੋਰ ਬੱਚੇ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ, ਉਸ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਦਾ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਵਿਆਹੁਤਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਸਿੰਘ ਸ਼ਹੀਦ ਸੈਨਿਕ ਦੇ ‘ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ’ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਐਕਸ-ਗ੍ਰੇਸ਼ੀਆ ਰਾਸ਼ੀ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਸਿੰਘ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਉਹ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਸਮ੍ਰੀਤੀ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਸਟਿੰਗ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਮਿਲਦੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਡੂੰਘਾ ਸੀ, ਜੋ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਆਹ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਪ੍ਰਫੁੱਲਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੰਬੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ।
ਹੁਣ ਫੌਜ ਦੇ ‘ਨੇਕਸਟ ਆਫ ਕਿਨ’ ਨਿਯਮ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਅਣਵਿਆਹੇ ਫੌਜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਐਕਸ-ਗ੍ਰੇਸ਼ੀਆ ਰਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲਾਭ ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਜੇਕਰ ਸ਼ਾਦੀਸ਼ੁਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਇਹ ਲਾਭ ਮਿਲਣਗੇ। ਜੇਕਰ ਸਿਪਾਹੀ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਇਹ ਲਾਭ ਮਿਲਣਗੇ ਜਾਂ ਨਿਰਭਰ ਬੱਚੇ ਅਜਿਹੇ ਲਾਭਾਂ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋਣਗੇ। ਇਹ ਨਿਯਮ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਲਾਭ ਦੇਣ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਹਾਲਾਤ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਭ ਕੁਝ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਇਸ ਜੋੜੇ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਲਾਭ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦਾ Next of Kin ਵਿਵਾਦ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਹੈ। NOK ਨਿਯਮ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
