ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲ ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ ਪਦਮਨਾਭਨ ਦਾ ਕੱਲ੍ਹ (20.08.2024) ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਚੇੱਨਈ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਫੌਜੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 83 ਸਾਲਾ ਜਨਰਲ ਪਦਮਨਾਭਨ, ਜੋ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਜਨਰਲ ਪੈਡੀ ਦੇ ਨਾਂਅ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ, ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸਸਕਾਰ ਚੇੱਨਈ ਦੇ ਬਸੰਤ ਨਗਰ ਸਥਿਤ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਪੰਚ ਤਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਨ ਲਈ ਦੁਖੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਸਾਬਕਾ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
ਜਨਰਲ ਸੁੰਦਰ ਰਾਜਨ ਪਦਮਨਾਭਨ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਮੁਸਤੈਦ ਫ਼ੌਜੀ ਅਫ਼ਸਰ ਸਨ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਵੀ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜੀਵੰਤ, ਖੁਦਦਾਰ, ਸਪਸ਼ਟ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਦਿਆਲੂ ਇਨਸਾਨ ਸਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਉਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਬਿਤਾਏ ਪਲਾਂ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਹ ਫੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।
ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸੋਹੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਦੌਰਾਨ ਜਨਰਲ ਸੁੰਦਰ ਰਾਜਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਇਸੇ ਪੋਸਟਿੰਗ ਵਿਚਾਲੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੌਰਿਆ ਚੱਕਰ ਸਮੇਤ ਤਿੰਨ ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸੋਹੀ ਨੇ ਜਨਰਲ ਪੈਡੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਪੋਸਟ ਲਿਖੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹਾਸੋਹੀਣੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸੁਭਾਅ ਲਈ ਗਿਰਗਿਟ ਵਰਗੀ ਅਸਲੀਅਤ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੋਹੀ ਨੇ ਆਪਣੇ X ਹੈਂਡਲ @Hardisohi ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪੋਸਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇਸ ਦੋਹੇ ਦੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ:
ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਹੀ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਤੁਸੀਂ ਉਪਯੋਗੀ ਹੋ।
ਦੀਵੇ ਜਗਦਿਆਂ ਹੀ ਮਾਚਿਸ ਬੁੱਝ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜਨਰਲ ਸੁੰਦਰ ਰਾਜਨ ਪਦਮਨਾਭਨ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਦੇ ਊਧਮਪੁਰ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਉੱਤਰੀ ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਸੀ।
ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਤੰਬਰ 2000 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਨਰਲ ਪੈਡੀ, ਆਰਮੀ ਕਮਾਂਡਰ, ਉੱਤਰੀ ਕਮਾਂਡ, ਦੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦੇ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। …ਅਤੇ ਸਦਾ ਮੁਸਕਰਾਉਣ ਵਾਲਾ ਮਹਾਨ ਜਨਰਲ ਚੇੱਨਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਵਰਦੀ ਪਾਉਣ ਦਾ ਇਹ ਉਸਦਾ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਸੀ।
ਆਫੀਸਰਜ਼ ਮੈਸ ਵਿੱਚ ਵਿਦਾਇਗੀ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਦਾ ਇੰਤਜਾਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਰੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਜਨਰਲ ਪੈਡੀ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਨਵੇਂ ਆਰਮੀ ਕਮਾਂਡਰ ਵੱਲ ਮੋੜ ਲਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉੱਤਰੀ ਕਮਾਂਡ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਬੌਸ ਸੀ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਨਰਲ ਪਦਮਨਾਭਨ, ਇਕੱਲੇ ਬੈਠੇ, ਆਪਣੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੇੱਨਈ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਸਨ।
ਅਚਾਨਕ ਅਫਸਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਮਚ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣੀ ਕਿ ਵਾਜਪਾਈ ਸਰਕਾਰ (ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਐੱਨ.ਡੀ.ਏ. ਸਰਕਾਰ) ਨੇ 2 ਸਾਲ ਸੇਵਾ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਸਮਝ ਲਿਆ ਕਿ ਜਨਰਲ ਪਦਮਨਾਭਨ ਫੌਜ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੁਖੀ (chief of army staff -COAS) ਹੋਣਗੇ।
ਹੁਣ ਉੱਤਰੀ ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਵਿਦਾਇਗੀ ਲੰਚ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਵੇਂ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਜਨਰਲ ਪਦਮਨਾਭਨ ਕੋਲ ਦੌੜੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਸੁਣਾਈ।
ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ–
ਇੱਕ ਹੋਰ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸੋਹੀ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਉਸ ਦੌਰ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉੱਥੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਅੱਤਵਾਦ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਜਨਰਲ ਪਦਮਨਾਭਨ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਚਿਨਾਰ ਕੋਰ (15 ਕੋਰ) ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਸਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੋਹੀ ਉਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਨ। ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੋਹੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, “ਜਨਰਲ ਐੱਸ. ਪਦਮਨਾਭਨ ਉਰਫ਼ ਜਨਰਲ ਪੈਡੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤਮ ਜਨਰਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 93 ਦੇ ਮੱਧ ਤੋਂ 95 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੱਕ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਚਿਨਾਰ ਕੋਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।””
ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ‘ਹਜ਼ਰਤ ਬਲ’ ‘ਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੋਹੀ ਆਪਣੀ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, “ਦਬਾਅ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜਨਰਲ ਸੁੰਦਰ ਰਾਜਨ ਨੇ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਸੋਪੋਰ ਓਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ। ਓਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਹਜ਼ਰਤਬਲ ਦਾ ਟੀਚਾ ਵੀ ਇੱਕ ਵੀ ਗੋਲੀ ਚੱਲੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ।”
ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਲਾਤ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸੋਹੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, “ਭਾਵੇਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾੜੇ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਚਿਨਾਰ ਕੋਰ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਅਤੇ ਦਲੇਰੀ ਭਰੇ ਓਪ੍ਰੇਸ਼ਨਜ਼ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕੱਲਿਆਂ ਹੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਜਨਰਲ ਪਦਮਨਾਭਨ ਦੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, “ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਇੱਕ ਅਫਸਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੱਜਣ ਵਾਂਗ ਵਿਦਾ ਹੋ ਗਏ।”
ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਲਾਮ, ਸਰ।
ਰਾਜਪਾਲ ਬਣਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ:
ਇੱਕ ਹੋਰ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੋਹੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, “ਜਦੋਂ ਹਜ਼ਰਤਬਲ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਉਹ ਚਿਨਾਰ ਕੋਰ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਸੀ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਕਮਾਂਡਰ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਬਾਹਰੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ‘ਕੋਈ ਬਕਵਾਸ ਨਹੀਂ’ ਰਵੱਈਏ ਅਪਣਾ ਕੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਿਆ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਾਬੂ (ਸਿਵਲ ਅਫਸਰ) ਸਾਹਮਣੇ ਕੋਈ ਨਰਮੀ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਦਰਗਾਹ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।
ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੋਹੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀ ਹਿੰਮਤ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸੋਪੋਰ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਛੂਹਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਐਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸੋਹੀ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇ ਜਨਰਲ ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ ਪਦਮਨਾਭਨ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਾ ਸੰਭਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਅੱਜ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ।
ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੋਹੀ ਜਨਰਲ ਪਦਮਨਾਭਨ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, “ਉਹ ਚਮਕਦਾਰ, ਬੁੱਧੀਮਾਨ, ਉੱਚ ਯੋਗਤਾ ਵਾਲਾ (ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵਾਲਾ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਉੱਚੇ ਰੈਂਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ‘ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ’ ਹੈ!!) ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇੱਕ ਦਿਆਲੂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾਵਾਦੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ।
2003 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿਹਤ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ (ਪਰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਰਬੜ ਦੀ ਮੋਹਰ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ।)
ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਚੋਟੀ ਦੇ ਜਰਨੈਲਾਂ ਕੋਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਮਦਦਗਾਰ:
ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸ਼ੇਖਰ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੀ ਇੱਕ ਮਾਰੂਤੀ ਵੈਨ ਪਟਨੀ ਟਾਪ ਵਿਖੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਈ। ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਪਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਸਮੇਤ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ। ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਦੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਊਧਮਪੁਰ ਤੋਂ ਉਸ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਏਅਰਲਿਫਟ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤਤਕਾਲੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਐੱਨਸੀ ਵਿਜ ਨੇ ਇੱਕ ਐੱਨ-32 ਜਹਾਜ਼ ਭੇਜਿਆ ਜੋ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਊਧਮਪੁਰ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਉਡਾਣ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਪੈਰਾ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ਼ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਪਾਇਲਟਾਂ ਨੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀਆਂ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਲਿਆਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸ਼ੇਖਰ ਗੁਪਤਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਦੋਂ ਜਨਰਲ ਪਦਮਨਾਭਨ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਨਰਲ ਸੁੰਦਰ ਰਾਜਨ ਦੇ ਦਖਲ ਨਾਲ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਨਿਯਮ ਤੋਂ ਪਰੇ ਜਾ ਕੇ, ਊਧਮਪੁਰ ਤੋਂ ਆਰਮੀ ਪੈਰਾ-ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ ਨੇ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀਆਂ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਲਿਆਂਦਾ।
ਸੰਚਾਲਨ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਮ:
ਜਨਰਲ ਸੁੰਦਰ ਰਾਜਨ ਪਦਮਨਾਭਨ ਸਤੰਬਰ 2000 ਤੋਂ ਦਸੰਬਰ 2002 ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਮੁਖੀ ਰਹੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਓਪ੍ਰੇਸ਼ਨ – ਓਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। 1 ਅਕਤੂਬਰ 2001 ਨੂੰ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਅਤੇ 13 ਦਸੰਬਰ 2001 ਨੂੰ ਸੰਸਦ ‘ਤੇ ਹੋਏ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੰਟ੍ਰੋਲ ਰੇਖਾ (ਐੱਲਓਸੀ) ‘ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ (13 ਦਸੰਬਰ 2001 – 10 ਜੂਨ 2002) ਘਮਸਾਣ ਮੱਚਿਆ ਰਿਹਾ। ਇਹ ਜੰਗ ਵਰਗੀ ਸਥਿਤੀ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਇਸ ਵਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ‘ਆਰ ਯਾ ਪਾਰ’ ਕਿਹਾ ਸੀ।
