ਇਹ ਸਮਾਰਕ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਇਟਲੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗੁਆਉਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਯਾਦਗਾਰ ਦਾ ਨਾਂਅ ਯਸ਼ਵੰਤ ਘਾਡਗੇ ਯਾਦਗਾਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਪਾਹੀ ਯਸ਼ਵੰਤ ਘਾਡਗੇ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੋਸਟ ਕਾਰਡ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਸ਼ਵੰਤ ਘਾਡਗੇ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕ੍ਰਾਸ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਇਸ ਸਮਾਰਕ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ 22 ਜੁਲਾਈ 2023 ਨੂੰ ਇਟਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਦੂਤ ਡਾ. ਨੀਨਾ ਮਲਹੋਤਰਾ ਵੱਲੋਂ ਇਟਲੀ ਦੇ ਪੇਰੂਗੀਆ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਮੋਨਟੋਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੋਨਟੋਨ ਦੇ ਮੇਅਰ, ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਇਟਾਲੀਅਨ ਫੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਵੀ ਇਸ ਮੌਕੇ ਹਾਜਰ ਸਨ। ਇਟਲੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਇਟਲੀ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੋਨਟੋਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਮਾਰਕ ਇੱਕ ਸੰਡਾਇਲ ਵਾਂਗ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੋਨਟੋਨ ਦੇ ਜੰਗੀ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਇਹ ਸਮਾਰਕ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਟਲੀ ਦੇ ਮੋਨੋਟੋਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਇਸ ਸਮਾਰਕ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਇੱਕ ਤਖ਼ਤੀ ਵੀ ਲਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਸਮਾਰਕ ‘ਤੇ ਇਤਾਲਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ‘ਓਮਿਨਸ ਸਬ ਓਡੇਮ ਸੋਲ’ (omnes sub eodem sole) ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਇੱਕ ਸੂਰਜ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ’।
ਯਸ਼ਵੰਤ ਘਾਡਗੇ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ:
ਯਸ਼ਵੰਤ ਘਾਡਗੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਆਰਮੀ ਦੀ 5 ਮਹਾਰਤ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੇ ਕੰਮ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਸਨੂੰ 1941 ਵਿੱਚ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਤੋਂ ਹੀਰੋ ਵਜੋਂ ਤਰੱਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। 10 ਜੁਲਾਈ 1944 ਨੂੰ, ਨਾਇਕ ਯਸ਼ਵੰਤ ਘਾਡਗੇ ਇਟਲੀ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਟਾਈਬਰ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਈਫਲ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਨੇੜਿਓਂ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨ ਗਨ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਯਸ਼ਵੰਤ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਫ਼ੌਜੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਜਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਝਿਜਕ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਗੁਆਏ, ਨਾਇਕ ਯਸ਼ਵੰਤ ਘਾਗੇ ਮਸ਼ੀਨ ਗੰਨ ਵੱਲ ਭੱਜਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੇ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਹੈਂਡ ਗ੍ਰੇਨੇਡ ਸੁੱਟਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਸ਼ੀਨ ਗਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਆਪਰੇਟਰ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਯਸ਼ਵੰਤ ਘਾਡਗੇ ਨੇ ਉਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਮਸ਼ੀਨ ਗਨ ਦਾ ਗੋਲਾ-ਬਾਰੂਦ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਲੋਡ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਹੱਥ-ਹੱਥ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਦੋ ਹੋਰ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਲੁਕਵੇਂ ਸਨਾਈਪਰ ਨੇ ਦੂਰੋਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਯਸ਼ਵੰਤ ਘਾਡਗੇ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ।
ਯਸ਼ਵੰਤ ਘਾਡਗੇ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਾਏਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮਾਨਗਾਂਵ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਤਹਿਸੀਲ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੁੱਤ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ।
